Dzielenie się opowieściami wspiera zmiany społeczne

Jedyny taki Narzędziownik „Dzielenie się historiami wspiera zmiany społeczne”

Gdy w styczniu 2024 roku zapowiadaliśmy dobrą wiadomość, że rozpoczynamy z islandzkim partnerem ALO ISLAND nowy projekt, nie wiedzieliśmy nawet jaka to będzie przygoda.

Projekt „Story sharing / Dzielenie się historiami wspiera zmiany społeczne” otrzymał dofinansowanie z Komisji Europejskiej w ramach programu Erasmus+.

Miał ambitne cele, wpisujące się w cele programu Erasmus takie jak:

włączenie, wzmacnianie i zaangażowanie społeczne dorosłych zagrożonych marginalizacją, zwłaszcza obywateli państw trzecich i seniorów, osób potrzebujących edukacji w zakresie podstawowych umiejętności oraz młodzieży, która nie kształci się i pozostaje bez zatrudnienia, poprzez narzędzia i metody storytellingu.

Poprzez poszczególne zadania i zaplanowane rezultaty założyliśmy także, że w wyniku realizacji zadania nastąpi:

• wzmocnienie zaufania społecznego i empatii,
• wspieranie tworzenia nowych relacji społecznych,
• wzmacnianie pozycji osób narażonych na marginalizację poprzez rozwój osobisty,
• wzmocnienie pewności siebie, poprawa dobrostanu,
• wzrost szans na zatrudnienie i aktywne uczestnictwo w społeczeństwie.
• zaangażowanie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w tworzenie wspólnej narracji społeczności lokalnych, uwzględniającej ich potrzeby

I właśnie ta wspólna narracja społeczności lokalnych, uwzględniająca potrzeby osób zagrożonych wykluczeniem społecznym była dla nas najważniejsza.

Po pierwsze był to nasz pierwszy erasmusowy projekt, po drugie dotyczył ważnego obszaru jakim jest dzielenie się historiami, opowieściami, doświadczeniami, by zapoczątkować bądź wspierać zmiany społeczne.

W pierwszej części projektu partner islandzki, będący liderem projektu zajmował się badaniem potrzeb i sytuacji grup zagrożonych wykluczeniem społecznym ze względu na emigranckie pochodzenie a Fundacja Via Salutis badaniem potrzeb grup defaworyzowanych ze względu na wiek.

Zajmowaliśmy się opowieściami, storytellingiem, narracją, wiedząc, że każdy z nas ma swój unikalny zestaw opowieści i , że „Dzielenie się historiami wspiera zmiany społeczne” i wierząc, że uda nam się stworzyć finalnie Narzędziownik, który służyłby zarówno indywidualnym uczestnikom, jak i edukatorom, pracującym z grupami zagrożonymi wykluczeniem.

Badając sytuację przeprowadzaliśmy szereg wywiadów indywidulanych oraz grupowe badanie focusowe. Ciekawiło nas czym jest wykluczenie? Pytaliśmy liderów i osoby pracujące z grupami wykluczonymi o to jakie są główne bariery i przeszkody społeczne dla osób/grup, z którymi pracują? Jak radzą sobie z tymi przeszkodami w swojej pracy?

Ważnym było dla nas poznanie jakie są, z perspektywy lidera/edukatora, główne problemy lub bariery związane z ekspresją, wyrażaniem siebie i opowiadaniem historii przez osoby/grupy, z którymi pracujesz? W jaki sposób te bariery są widoczne? Dlaczego te osoby/grupy są mniej rozumiane przez społeczeństwo? Dlaczego te osoby/grupy nie są w stanie przebić się z własną narracją? Czy historia tych osób/grup jest przedstawiana prawidłowo, dostatecznie często i w sposób przystępny dla społeczności lokalnej? Co powoduje niezrozumienie i marginalizację, z którą boryka się ta grupa?

Pytaliśmy także o to, Czym dla edukatorów jest ” Dzielenie się historiami” ? Jakie mają doświadczenia, przemyślenia? Szukaliśmy wspólnie odpowiedzi „Po co dzielimy się historiami?”

Dzięki temu mogliśmy podyskutować o tym jakie są główne przyczyny i czynniki ryzyka wykluczenia dorosłych w społecznościach lokalnych i jak im można zapobiegać.

Ponieważ rezultatem projektu miał być Narzędziownik chcieliśmy, aby przyjął on najbardziej praktyczną formę i zawierał niezbędne treści. Chcieliśmy więc ująć i jak najprecyzyjniej przełożyć na przyszłe ćwiczenia i treści jaką rolę odgrywa storytelling (umiejętności komunikacyjne, edukacja, doświadczenie w opowiadaniu historii) we wspieraniu zaangażowania społecznego, poprawie sytuacji oraz włączeniu społecznym dorosłych zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Żeby nie wywarzać otwartych drzwi zapoznawaliśmy się z tym, co już jest szukając odpowiedzi na pytanie „Jakie są najskuteczniejsze strategie, zalecenia, narzędzia i metody storytellingu, mające zastosowanie w tworzeniu zaangażowania społecznego, wzmocnienia pozycji i włączania dorosłych zagrożonych marginalizacją?”.

Bo bardzo intensywnej pracy wywiadowczo-badawczej przyszedł czas na spisanie obserwacji i przekazanych informacji oraz wyciągnięcie i sformułowanie wniosków.

Powstały dwa krajowe Raporty, które złożyły się na wspólny dokument pod tytułem „Ocena potrzeb w zakresie zaangażowania społecznego, wzmacniania pozycji i włączania poprzez metody opowiadania historii. Raport końcowy.”

To, co wybrzmiało bardzo mocno, to, że:

• warto rozmawiać, warto słuchać, ważny jest czas i cierpliwość, by usłyszeć i przyjąć każdą historię, bo każda niesie ze sobą niepowtarzalną wartość
• o wartościach trzeba uczyć, mówić, pokazywać, pokazywać na przykładach i uczyć opowiadać o sobie i swoich wartościach
• każde spotkanie jest w pewien sposób niedokończone, pracuje w nas, a każde słowo i każda opowieść zostaje z nami, skłania do refleksji i jest bezcenne.

W drugiej części skupiliśmy się na tworzeniu narzędzi i materiałów edukacyjnych, które pomagają młodzieży i dorosłym w opowiadaniu historii, dzięki czemu mogą oni wnieść znaczący wkład w swoje społeczności i wspierać pozytywne zmiany.

Bo projekt był właśnie o tym, że każdy, bez względu na pochodzenie, wiek czy status społeczny, może mieć pozytywny wpływ na nasze społeczeństwo a kluczem jest posiadanie umiejętności skutecznego dzielenia się naszą wiedzą i doświadczeniami życiowymi.

Powstała więc koncepcja Narzędziownika, który przyjął formułę poradnika on-line

https://www.storysharing.eu

A co w nim znajdziecie?

Najważniejsze dwa rozdziały dedykowane są edukatorom oraz użytkownikom indywidulanym/ uczącym się.

Co w swojej „szufladzie” znajdzie edukator?

Szereg ważnych porad metodycznych a także porad dot. bezpiecznego prowadzenia klienta przez opowiadanie historii i tworzenie ku temu bezpiecznej przestrzeni.

Bezpieczna przestrzeń to fizyczne lub emocjonalne środowisko sprzyjające otwartemu, włączającemu i pełnemu szacunku dialogowi. Podczas warsztatów dzielenia się historiami powinna ona być tworzona wspólnie przez prowadzących, uczestników i organizatorów. Jednak to prowadzący wyznaczają kierunek, nadają ton rozmowie i zapewniają warunki, w których każdy czuje się wysłuchany, doceniony i szanowany.

Na stronie zawarliśmy 11 zasad tworzenia bezpiecznej przestrzeni, proponując też dedykowane temu tematowi ćwiczenie. Przeprowadzamy także edukatorów przez proces pracy z klientem i jego opowieścią, dając wskazówki czym jest dpowiedzialne dzielenie się historiami

Co ważne! Często nasi klienci, uczestnicy to osoby, które otarły się lub doświadczyły w życiu traumy. Wówczas historii, z pozoru błahe, niewinne, lekkie, mogą być dla nich trudnym doświadczenie. Pracując z opowieściami, warto spodziewać się niespodziewanego. Jako prowadzący podejmujemy monumentalne zadanie: przyjmowanie i przechowywanie historii innych ludzi.

Dlatego w części poświęconej edukatorom znajdują się także treści dot. facylitacji wrażliwej na traumę i procesowanie doświadczeń.

W części dla uczących się/ indywidulanych użytkowników jest zaproszenie do snucia opowieści. Wyjaśniamy czym jest storytelling czym różni się od niego storysharing, jest wzorzec zaczerpnięty z „Podróży bohatera” Josepha Campbella, są też zamieszczone na wzór przykłady Podróży Bohatera przygotowane przez uczestników naszych warsztatów – „Opowieść o Michale” i „Opowieść Krystyny”.

W tej sekcji dowiadujemy się, jak opowiadać swoje historie z zamysłem, wykorzystywać swoją kreatywną ekspresję do budowania głębszych połączeń i komunikować się w sposób, który naprawdę angażuje. I niezależnie od tego, czy chcemy dzielić się swoimi doświadczeniami, czy wykorzystać historie do realizacji swoich celów, znajdziemy tu proste narzędzia (a także wiele bardziej zaawansowanych!), które pomogą rozpocząć tę podróż.

W zakładce „Ćwiczenia i aktywności” znajduje się szereg szczegółowo opisanych ćwiczeń, ze wskazaniem jaki obszar wzmacniają, do jakich aktywności i celów je wykorzystać. https://www.storysharing.eu/pl/exercises-and-activities

To, co wyróżnia nasz Narzędziownik to jego przejrzysta, czytałem a forma.

W zakładce „Dlaczego to działa” https://www.storysharing.eu/pl/why-it-works zamiesiliśmy film, który przybliża nas do znalezienia odpowiedzi Jaka jest MOC opowiadania historii.

Dzielenie się historiami wzmacnia poczucia własnej wartości, buduje pewność siebie i pogłębia więzi, zamienia wstyd czy strach w siłę.

Działania związane z dzieleniem się historiami tworzą platformę do wyrażania doświadczeń i perspektyw dla tych, którzy na co dzień nie mają takiej możliwości. Wzmacniając głosy, które nie są słyszane w naszym społeczeństwie, wspieramy walkę z wykluczeniem i promujemy wzajemne zrozumienie.

Aktywne opowiadanie pozwala na odzyskanie własnej narracji, budowanie więzi z innymi, daje poczucie mocy i przynależności. Co więcej, dzielenie się historiami może przełamywać stereotypy. Prezentując różnorodne perspektywy i osobiste doświadczenia, ukazujemy złożoność tożsamości i kultur, udowadniając, że ludzie nie mogą być sprowadzani do prostych etykiet.

Dziękujemy ALO ISLAND za zaproszenie do współpracy i odbycia wspólnie tej podróży. Teraz my zapraszamy Was do odkrycia, uznania ich i podzielenia się swoimi historiami z innymi. Otwierają się przez nami piękne drzwi do twórczej pracy a to lubimy najbardziej na świecie, bo zawsze są z tego piękne i dobre owoce. Wyobraźcie sobie narzędzie, które łączy ludzi – opowieść po opowieści. Odkryjcie, jak dzielenie się historiami może wzmacniać jednostki i budować silne więzi społeczne.

Zapraszamy korzystajcie z Narzędziownika i zapraszamy do współpracy. Chętnie poprowadzimy dla was inspirujące warsztaty. Czekamy na Was FUNDACJA VIA SALUTIS.

---